عید الله نهم ربیع الاول
فضیلت ها و اسم هایی برای این روز ذکر شده که از جمله ی آن هاست :
عید الله الأکبر، غدیر ثانی، عید فطر دوّم، روز فرح شیعه، عید اهل بیت علیهم السلام، روز قبولی اعمال، روز پیروزی مظلوم، روز دوستی مؤمنین، روز پرهیز از کبائر، روز نابودی ضلالت و گمراهی، و روز شکر گزاری.
آغاز امامت حضرت صاحب الأمر علیه السلام و غیبت صغرای آن حضرت پس از شهادت امام عسکری علیه السلام است، که تنها فرزند آن حضرت بودند. (1)
این روز عید شیعه و اوّلین روز امامت و خلافت آخرین خلیفه و حجّت بر حق و منجی عالم بشریت حضرت بقیه الله الأعظم علیه السلام در سال 260 هـ است.
این روز روز شادی اهل بیت علیهم السلام و انبیاء و ملائکه و ساکنان اعلی علیّین و دوستان امیر المؤمنین علیه السلام و اولاد طاهرین ایشان است چرا که در این روز دعای حضرت صدیقه کبری فاطمه زهرا علیها السلام به اجابت رسید. (2)
روزی عظیم الشأن است و روز سرور شیعه و عید بزرگ آن ها است.
همچنین در این روز دستور خارج کردن لباس سیاه عزا از ماه محرم و صفر داده شده است. و پایان 69 روز عزاداری بر اهل بیت عصمت و طهارت است.
حضرت رسول صلّی الله علیه وآله این روز را عید قرار داده و امر کرده است که مردم نیز عید قرار دهند و اعمال آن روز را به جا آورند. کسی که در این روز انفاق کند، خداوند او را می آمرزد.
در این روز اطعام برادران دینی و خوشبو کردن آنان و توسعه بر اهل و عیال و پوشیدن لباس جدید و شکر گزاری به در گاه خداوند متعال و عبادت نمودن مستحب است. (3) غسل کردن این روز هم مستحب است. (4)
عَن أَحْمَدَ بْنِ إِسْحَاقَ عَنْ سَیِّدِهِ أَبِی الْحَسَنِ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ الْعَسْکَرِیِّ علیه السلام قَالَ: أَیُّ یَوْمٍ أَعْظَمُ حُرْمَهً عِنْدَ أَهْلِ الْبَیْتِ مِن هَذَا الْیَوْمِ التَّاسِعِ مِنْ شَهْرِ رَبِیعٍ الْأَوَّلِ؟! (6)
احمد بن اسحاق از سرورش، حضرت هادی علیه السلام نقل می کند که فرمود: کدامین روز، نزد اهل بیت علیهم السلام، حرمتش بیش از روز نهم ربیع الأوّل می باشد؟!
عَن أَحْمَدَ بْنِ إِسْحَاقَ عَنْ سَیِّدِهِ أَبِی الْحَسَنِ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ الْعَسْکَرِیِّ علیه السلام قَالَ: إنَّ هَذَا الْیَوْمَ یَوْمُ عِیدٍ وَ هُوَ أَفْضَلُ الْأَعْیَادِ عِنْدَ أَهْلِ الْبَیْتِ علیهم السلام وَ عِنْدَ مَوَالِیهِمْ. (7)
احمد بن اسحاق از سرورش، حضرت هادی علیه السلام نقل می کند که فرمود: امروز؛ یعنی روز نهم ربیع الأوّل، روز عید است و نزد اهل بیت علیهم السّلام و پیروانشان، برترین اعیاد می باشد.
عَنْ أَحْمَدَ بْنِ إِسْحَاقَ الْقُمِّیَّ عَن أَبِی الْحَسَنِ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ الْعَسْکَرِیِّ علیه السلام قال: لَقَدْ حَدَّثَنِی أَبِی علیه السلام: أَنَّ حُذَیْفَهَ بْنَ الْیَمَانِ دَخَلَ فِی مِثْلِ هَذَا الْیَوْمِ عَلَى جَدِّی رَسُولِ اللَّهِ صلّی الله علیه وآله. فقال صلّی الله علیه و آله: أَوْحَى اللَّهُ إِلَیَّ جَلَّ مِنْ قَائِلٍ: یَا مُحَمَّدُ! … إنِّی قَدْ أَمَرْتُ مَلَائِکَتِی فِی سَبْعِ سَمَاوَاتِی وَ شِیعَتَکَ وَ مُحِبِّیکَ أَنْ یُعَیِّدُوا فِی الْیَوْمِ الَّذِی أَهْلَکْتُهُ فِیهِ، … یَا مُحَمَّدُ! إِنِّی قَدْ جَعَلْتُ ذَلِکَ الْیَوْمَ یَوْمَ عِیدٍ لَکَ وَ لِأَهْلِ بَیْتِکَ وَ لِمَنْ یَتْبَعُهُمْ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ وَ شِیعَتِهِمْ، وَ آلَیْتُ عَلَى نَفْسِی بِعِزَّتِی وَ جَلَالِی وَ عُلُوِّی فِی مَکَانِی لَأَحْبُوَنَّ مَنْ یُعَیِّدُ فِی ذَلِکَ الْیَومِ مُحْتَسِباً فِی ثَوَابِ الْحَافِّینَ، وَ لَأُشَفِّعَنَّهُ فِی ذَوِی رَحِمِهِ، …، وَ لَأُعْتِقَنَّ مِنَ النَّارِ فِی کُلِّ حَوْلٍ فِی مِثْلِ ذَلِکَ الْیَوْمِ آلَافاً مِنْ شِیعَتِکُمْ وَ مُحِبِّیکُمْ وَ مَوَالِیکُمْ، وَ لَأَجْعَلَنَّ سَعْیَهُمْ مَشْکُوراً وَ ذَنْبَهُمْ مَغْفُوراً وَ عَمَلَهُمْ مَقْبُولاً. (8)
احمد بن اسحاق قمّی از حضرت هادی علیه السلام از حضرت جواد علیه السلام نقل می کند که فرمود: در یکچنین روزی )روز نهم ربیع الأوّل( حذیفه بن یمان بر جدّم، رسول خدا صلّی الله علیه وآله وارد شد. آن حضرت ای محمّد! همانا من به ملائکه خود در « : فرمود: خداوند به من وحی کرد هفت آسمان، و به شیعیان و محبّین تو امر کردم که در روزی که من آن دشمن را هلاک می کنم، عید بگیرند. … ای محمّد! من روز نهم ربیع الأوّل را برای تو و اهل بیت تو و آن مؤمنین و شیعیانی که از ایشان تبعیت می کنند، عید قرار دادم. به عزّت و جلال خود، و به بلندی مکان خود سوگند می خورم که هرکس این روز را خالصانه عید بگیرد، ثواب آنها که دور عرش را
احاطه کرده اند به ایشان اعطا می کنم، و شفاعت او را در حقّ خویشان او می پذیرم، … و هر سال در این روز، هزاران نفر از شیعیان و محبّین شما را از آتش جهنّم آزاد می سازم، و از تلاش ایشان قدردانی کرده، گناهشان را آمرزیده و اعمالشان را قبول می نمایم.
قَالَ الشَّیْخُ الْمُفِیدُ فِی کِتَابِ مَسَارِّ الشِّیعَهِ: وَ فِی الْیَوْمِ التَّاسِعِ مِنْهُ یَعْنِی الرَّبِیعَ الْأَوَّلَ یَوْمَ الْعِیدِ الْکَبِیرِ … وَ عَیَّدَ فِیهِ النَّبِیُّ صلّی الله علیه وآله، وَ أَمَرَ النَّاسَ أَنْ یُعَیِّدُوا فِیهِ، وَ یُتَّخَذَ فِیهِ الْمَرِیسُ. (9)
مرحوم نوری در مستدرک می گوید: روز نهم ماه ربیع الاول، روز مسارالشیعه شیخ مفید در کتاب عید بزرگی است. … روزی است که پیامبر خدا صلّی الله علیه وآله در آن روز عید گرفتند، و امر کردند که مردم در این روز عید بگیرند، و در این روز طعامِ ترید درست کنند.
عَنْ أَحْمَدَ بْنِ إِسْحَاقَ الْقُمِّیَّ عَن أَبِی الْحَسَنِ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ الْعَسْکَرِیِّ علیه السلام قال: لَقَدْ حَدَّثَنِی أَبِی علیه السلام: قَالَ حُذَیْفَهُ بْنُ الْیَمَانِ: فَدَخَلْتُ عَلَى أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام: فَقَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام: یَا حُذَیْفَهُ! هَذَا یَوْمُ فَرَحِ الشِّیعَهِ …، وَ یَوْمُ سُرُورِ أَهْلِ الْبَیْتِ علیه السلام. (10)
احمد بن اسحاق قمی از حضرت هادی علیه السلام از حضرت جواد علیه السلام نقل می کند که فرمود: حذیفه بن یمان در روز نهم ربیع الأوّل بر امیرالمؤمنین علیه السلام وارد شد. پس امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: ای حذیفه! روز نهم ربیع، روز شادی شیعه و روز سرور اهل البیت علیهم السلام است.
مرحوم سید بن طاووس در اقبال الاعمال می نویسد:
شایسته است روز نهم ربیع الاول بزرگ شمرده شود و در این روز اظهار شادی و سرور شود. (11)
مرحوم شیخ مفید در مسار الشیعه می نویسد:
یُسْتَحَبُّ فِیهِ إِطْعَامُ الْإِخْوَانِ. (12)
در روز نهم ربیع الاول، اطعام برادران ایمانی مستحبّ است.
عَنْ أَحْمَدَ بْنِ إِسْحَاقَ الْقُمِّیَّ قال: قَدْ أَوْعَزَ ( أَبُو الْحَسَنِ الْعَسْکَرِیِّ ) إِلَى کُلِّ وَاحِدٍ مِنْ خَدَمِهِ أَنْ یَلْبَسَ مَا یُمْکِنُهُمْ مِنَ الثِّیَابِ الْجُدُدِ. (13)
احمد بن اسحاق قمّی نقل می کند که حضرت هادی علیه السلام به هریک از خدمتکارانش سفارش فرموده بود که در حدّ وسع خود لباس های نو بپوشند.
یُسْتَحَبُّ فِیهِ تَطْیِیبُهُمْ وَ لُبْسُ الْجَدِیدِ. (14)
در روز نهم ربیع الاول، خوشبو کردن برادران ایمانی و پوشیدن لباس جدید مستحبّ است.
مرحوم شیخ مفید در مسار الشیعه می نویسد:
مَنْ أَنْفَقَ فِی الْیَوْمِ التَّاسِعِ مِنْهُ شَیْئاً غُفِرَ لَهُ. (15)
هرکس در روز نهم ربیع الاول چیزی را انفاق کند، آمرزیده می شود.
عَنْ أَحْمَدَ بْنِ إِسْحَاقَ الْقُمِّیَّ عَن أَبِی الْحَسَنِ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ الْعَسْکَرِیِّ علیه السلام قال: لَقَدْ حَدَّثَنِی أَبِی علیه السلام: قَالَ حُذَیْفَهُ بْنُ الْیَمَانِ: فَدَخَلْتُ عَلَى أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام: فَقَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام: یَا حُذَیْفَهُ! هُوَ وَ اللَّهِ هَذَا الْیَوْمُ الَّذِی أَقَرَّ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى فِیهِ عُیُونَ أَوْلَادِ رَسُولِ اللَّهِ صلّی الله علیه وآله، … یَا حُذَیْفَهُ! هَذَا یَوْمُ تَقْدِیمِ الصَّدَقَهِ. (16)
احمد بن اسحاق قمّی از حضرت هادی علیه السلام از حضرت جواد علیه السلام نقل می کند که فرمود: حذیفه بن یمان در روز نهم ربیع الأوّل بر امیرالمؤمنین علیه السلام وارد شد. پس امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: به خدا قسم، این روز، روزی است که خداوند در آن روز چشمان فرزندان رسول خدا صلّی الله علیه وآله را آرامش بخشید. ای حذیفه! این روز، روز پیش فرستادن صدقه است.
عَنْ أَحْمَدَ بْنِ إِسْحَاقَ الْقُمِّیَّ عَن أَبِی الْحَسَنِ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ الْعَسْکَرِیِّ علیه السلام قال: لَقَدْ حَدَّثَنِی أَبِی علیه السلام: قالَ رَسُولُ اللَّهِ صلّی الله علیه وآله لِوَلَدَیْهِ علیهما السلام: فَأَوْحَى اللَّهُ إِلَیَّ جَلَّ مِنْ قَائِلٍ: یَا مُحَمَّدُ! … لَأَزِیدَنَّ فِی مَالِهِ إِنْ وَسَّعَ عَلَى نَفْسِهِ وَ عِیَالِهِ.(17)
احمد بن اسحاق قمّی از حضرت هادی علیه السلام از حضرت جواد علیه السلام نقل می کند که فرمود: رسول خدا صلّی الله علیه وآله به دو فرزندش حسنین علیهماالسلام فرمود: از سوی خداوند به من وحی آمده است که اگر کسی در روز نهم ربیع الاول بر خود و عیالش وسعت دهد مالش را زیاد می گردانم.
مرحوم شیخ مفید در مسار الشیعه می نویسد:
یُسْتَحَبُّ فِیهِ التَّوْسِعَهُ فِی النَّفَقَهِ. (18)
در روز نهم ربیع وسعت دادن نفقه بر عیال خود مستحب است.
عَنْ أَحْمَدَ بْنِ إِسْحَاقَ الْقُمِّیَّ عَن أَبِی الْحَسَنِ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ الْعَسْکَرِیِّ علیه السلام قال: لَقَدْ حَدَّثَنِی أَبِی علیه السلام: قالَ رَسُولُ اللَّهِ صلّی الله علیه وآله
لِوَلَدَیْهِ علیهماالسلام: إِنَّهُ الْیَوْمُ الَّذِی یُهْلِکُ اللَّهُ فِیهِ عَدُوَّهُ وَ عَدُوَّ جَدِّکُمَا، وَ إِنَّهُ الْیَوْمُ الَّذِی یَقْبَلُ اللَّهُ أَعْمَالَ شِیعَتِکُمَا وَ مُحِبِّیکُمَا. (19)
احمد بن اسحاق قمّی از حضرت هادی علیه السلام از حضرت جواد علیه السلام نقل می کند که فرمود: رسول خدا صلّی الله علیه وآله به دو فرزندش حسنین علیهماالسلام فرمود: همانا این روز، روزی است که خداوند دشمنش و دشمن جدّ شما را هلاک می سازد. این روز، روزی است که خداونداعمال شیعیان و محبّین شما را قبول می کند.
عَنْ أَحْمَدَ بْنِ إِسْحَاقَ الْقُمِّیَّ عَن أَبِی الْحَسَنِ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ الْعَسْکَرِیِّ علیه السلام قال: لَقَدْ حَدَّثَنِی أَبِی علیه السلام: قَالَ حُذَیْفَهُ بْنُ الْیَمَانِ: فَدَخَلْتُ عَلَى أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام: فَقَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ علیه السلام: یَا حُذَیْفَهُ! هَذَا یَوْمٌ یُسْتَجَابُ فِیهِ الدَّعَوَاتُ، وَ هَذَا یَوْمُ الْإِنَابَهِ، وَ (هَذَا) یَوْمٌ قَبِلَ اللَّهُ أَعْمَالَ الشِّیعَهِ، وَ هَذَا یَوْمُ قَبُولِ الْأَعْمَالِ، وَ یَوْمُ الزُّهْدِ فِی الْکَبَائِرِ وَ یَوْمُ الْعِبَادَهِ، یَا حُذَیْفَهُ! هَذَا یَوْمُ الْعَقِیقَه (20)
احمد بن اسحاق قمّی از حضرت هادی علیه السلام از حضرت جواد علیه السلام نقل می کند که فرمود: حذیفه بن یمان در روز نهم ربیع الأوّل بر امیرالمؤمنین علیه السلام وارد شد. پس امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: ای حذیفه! امروز، روزی است که دعاها مستجاب می گردد، امروز، روز توبه است، روزی است که خداوند، اعمال شیعیان را قبول می کند. امروز، روز دوری از گناهان کبیره و روز عبادت است. ای حدیفه این روز، روز عقیقه کردن است.
اللهم عجل لولیک الفرج
منابع :
1. ارشاد : ج 2، ص 336. و … .
2. دلائل الإمامه : ص 119. و … .
3. مصباح کفهمی : ج 2، ص 596. و … .
4. المحتضر : ص 54. و … .
5. همان : ص 55 _ 45. و … .
6. بحارالأنوار، ج 98 ، صص 351-352
7. همان
8. بحارالأنوار، ج 98 ، ص353
9. مستدرک الوسائل، ج 2، ص 522
10. بحارالأنوار، ج 98 ، ص351
11. بحارالأنوار، ج 31 ، ص129
12. بحارالأنوار، ج 31 ، ص119
13. بحارالأنوار، ج 98 ، ص355 ، به نقل از زوائد الفوائد
14. بحارالأنوار، ج 31 ، ص119
15. همان
16. بحارالأنوار، ج 98 ، ص355 به نقل از زوائد الفوائد
17. بحارالأنوار، ج 98 ، ص353
18. بحارالأنوار، ج 31 ، ص119
19. بحارالأنوار، ج 98 ، ص352
20. بحارالأنوار، ج 98 ، ص355 ، به نقل از زوائد الفوائد