امر به معروف به بهانه برخورد با بد حجابی
سوال:
با سلام خدمت مرجع عالیقدر آیت الله العظمی دوزدوزانی تبریزی؛
1- آیا مردم ، جواز شرعی برای برخورد فیزیکی با بانوانی که حجاب شرعی را رعایت نمی کنند دارند یا خیر؟!
2- در صورت آسیب دیدن آن زنان،جرم و تقصیری بر عهده ناهی از منکر آن است؟
با تشکر
پاسخ:
با سلام؛
پاسخ 1: اساساً در امر به معروف که برای همه واجب می باشد لازم است احتمال تاثیر داده شود، وگرنه اصل برخورد زبانی هم واجب نیست .
پاسخ 2: برخورد فیزیکی با هیچکس جایز نیست.
امر به معروف به بهانه برخورد با بد حجابی
احکام امر به معروف و نهى از منکر
از اهمّ واجبات شریعت مقدّسه اسلام (امر به معروف و نهى از منکر) است، بلکه در شریعت تمام پیغمبران بوده است. امر به معروف یعنى وادار کردن مردم به واجبات شرع و نهى از منکر یعنى بازداشتن مردم از اعمال نامشروع.
مسأله 2852 ) بر تمام مردم واجب است یکدیگر را امر به معروف و نهى از منکر نمایند، به هر مقدارى که مىتوانند. خصوصاً پدرها نسبت به فرزندان خودشان و معلمین نسبت به شاگردان و مردها نسبت به همسران خودشان.
مسأله 2853 ) فرقى ندارد در وجوب امر به معروف و نهى از منکر بین عالم و جاهل و مرد و زن و پیر و جوان، بر همه واجب است.
مسأله 2854 ) امر به معروف و نهى از منکر چند شرط دارد:
اول – کسى که امر به معروف و نهى از منکر مىنماید، بداند به چه چیزى امر مىکند و از چه چیزى نهى مىکند، مثلاً بداند نمازهاى یومیه واجب است، به آنها امر نماید و بداند دروغ گفتن حرام است، از آن نهى نماید.
دوم – احتمال متعارف بدهد که امر یا نهى او اثر دارد، پس اگر اطمینان داشته باشد که اثر ندارد واجب نیست.
سوم – مفسده در امر به معروف یا نهى از منکر نباشد.
چهارم – طرف اصرار بر ترک معروف و فعل منکر داشته باشد، پس اگر اصرار نداشته باشد، واجب نیست.
مسأله 2855 ) امر به معروف و نهى از منکر سه مرتبه دارد و از هر مرتبهاى نمىشود تعدّى به رتبه دیگر بکنند مگر بعد از آن که بدانند رتبه قبلى بىاثر است:
اول – به واسطه فعل به طرف بفهماند، مثلاً به او بفهماند براى این که نماز نمىخوانى یا براى آن که دروغ مىگوئى از تو منزجر هستم و از این جهت با او روترش باشد.
دوم – آن که به زبان بگوید، اولاً به نرمى و چنانچه اثر نکرد، به تندى.
سوم – خارجاً مانع بشود از بجا آوردن منکر، مثل آن که کسى که مىخواهد قماربازى نماید و روترش کردن با او و گفتن اثر نداشته باشد، آلات قمار را از نزد او بردارد و کسى که نماز نمىخواند را وادار کند که نماز بخواند.
مسأله 2856 ) اقسام معروف بیشتر از آن است که در این مختصر بیان شود، ولى اهمّ آنها فروع دین است که نماز و روزه و زکات و خمس و حج و امر به معروف و نهى از منکر و تولّى (یعنى دوست داشتن و پیروى کردن از معصومین:) و تبرّى (یعنى دشمن داشتن و دورى نمودن از دشمنان دین) و جهاد است. حضرت صادق7 به یکى از اصحابشان فرمودند: سلام مرا به اشخاصى که پیروى من را مىنمایند برسان و به آنها بگو بر شما باد راستگویى و رد امانت به صاحبش و خوشرفتارى با همسایه، دوستترین بندگان نزد خداى متعال کسى است که بیشتر به مردم نفع برساند و سعى در قضاء حوائج مؤمنین بنماید، دوست داشته باشید براى مردم آنچه را براى خودتان دوست مىدارید، عیب یکدیگر را بپوشانید، با فُسّاق و دروغگویان رفاقت نکنید، در کارهاى خودتان با صاحبان عقل و دین مشورت کنید. بر کوچکتر از خودتان رحم کنید و بزرگتر از خودتان را احترام کنید. دست به مال مردم دراز نکنید.
و نیز فرمودند: به وعدهاى که مىدهید وفا کنید و به یکدیگر ظلم و ستم نکنید و چنانچه کسى بر شما ظلم نمود عفو کنید، تا در روز قیامت خداوند عالم گناهان شما را عفو نماید.
و فرمودند: کسى که مسلمان است مکر و خدعه نمىکند و مسلمانان از یکدیگر دورى نکنند که شیطان از این عمل بسیار خوشحال مىشود.
و نیز فرمودند: کسى که به غیر خدا پناه ببرد، ناامید مىشود. عزّت و نیازمندى در توکّل به پروردگار است.
و همچنین فرمودند: کسى که از حرام پرهیز نماید، خداوند او را در بین مردم عزیز مىکند و کسى که تواضع کند خداوند او را بلند مىفرماید.
و فرمودند: از خداوند عالم بترسید بهطورى که اگر تمام عمر خودتان را در عبادت او صرف کرده باشید، باز هم کوتاهى در حق او کرده اید و به خداوند عالم امیدوار باشید، بهطورى که اگر تمام عمر خودتان را در معصیت او صرف کرده باشید مىتواند شما را بیامرزد، گمان نیکو به خداوند عالم داشته باشید.
و نیز فرمودند: از معاصى دورى کنید و اهمّ آنها گناهان کبیره که از این قرار است: شرک به خداوند عالم، انکار آنچه بر پیغمبران نازل شده است، مأیوس بودن از رحمت خدا، مأمون بودن از عذاب خدا، دروغ بستن به خدا یا به رسول خدا9 یا به اوصیاء رسول خدا9، محاربه نمودن با اولیاء خدا، قتل نفس محترمه، عاقّ والدین، خوردن مال یتیم بدون وجه شرعى، نسبت زنا دادن به زن عفیفه، قطع رحم، سِحر نمودن هر چند براى دوستى باشد، زنا کردن و لواط کردن، دروغ گفتن، دزدى نمودن، قسم دروغ خوردن به خدا، فتنه نمودن بین مردم، خواندن آوازهائى که مناسب مجالس لهو و لعب است و گوش دادن به آنها، شهادت دروغ دادن، کتمان(مخفى نمودن) شهادت به حق، ظلم و جور در وصیت نمودن (که در روایات تعبیر به حیف در وصیت شده است.)، شراب خوردن، ربا، قمار زدن، حرام خوردن، خوردن مردار و خون و گوشت خنزیر و حیوانى که ذبح شرعى نشده است مگر در حال ضرورت، کم فروشى، تکبّر نمودن، ریا به تفصیلى که در مسأله 955 گذشت، ندادن خمس و زکات و سایر حقوق واجبه بدون عذر شرعى، اسراف نمودن، خیانت کردن، غیبت کردن، نمّامى کردن(سخنچینى)، استخفاف به حج، ترک کردن نماز، اصرار بر گناهان کوچک، اعانت ظالمین در ظلمشان و غیر اینها از گناهان کبیره که در کتب مفصّله ذکر شده است.
و همچنین فرمودند: بالاترین امر به معروف و نهى از منکر آن است که مسلمین عملاً به دستورات شریعت مقدّسه رفتار نمایند، خصوصاً اشخاصى که در راه ارشاد مردم هستند مانند اهل علم و اهل منبر بر همه آنها واجب است که دعوت عملى به شرع مقدس اسلام و به دستورات قرآن و ائمه معصومین: بفرمایند و به مجرد دعوت قولى اکتفاء نفرمایند.
امر به معروف به بهانه برخورد با بد حجابی