وضو
مسأله 242 ) در وضو واجب است صورت و دستها را بشویند و جلوى سر و روى پاها را مسح کنند.
مسأله 243 ) درازى صورت را باید از بالاى پیشانى، جائى که موى سر بیرون مىآید، تا آخر چانه، شست و پهناى آن به قدرى که بین انگشت وسط و شست قرار مىگیرد، باید شسته شود و اگر مختصرى از این مقدار را نشوید، وضو باطل است و براى آن که یقین کند این مقدار کاملاً شسته شده باید کمى اطراف آن را هم بشوید.
مسأله 244 ) اگر صورت یا دست کسى کوچکتر یا بزرگتر از معمول مردم باشد باید آنچه جزء صورت حساب مىشود، بشوید. اگرچه پیشانى آنها خیلى بزرگ باشد و در صورتى که خیلى کوچک است، لازم نیست مقدارى از موى سر را داخل کند و یا اگر جلوى سر مو نداشته و یا ریخته باشد، لازم نیست آن قسمت سر را بشوید.
مسأله 245 ) اگر احتمال دهد چرک یا چیز دیگرى در ابروها و گوشههاى چشم و لب او هست که نمىگذارد آب به آنها برسد، چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا باشد، باید پیش از وضو وارسى کند که اگر هست برطرف کند.
مسأله 246 ) اگر پوست صورت از لاى مو پیدا باشد، باید آب را به پوست برساند و اگر پیدا نباشد شستن مو کافیست و رساندن آب به زیر آن لازم نیست.
مسأله 247 ) اگر شک کند که پوست صورت از لاى مو پیداست یا نه، بنابراحتیاط واجب باید مو را بشوید و آب را به پوست هم برساند.
مسأله 248 ) شستن داخل بینى و مقدارى از لب و چشم که در وقت بستن دیده نمىشود، واجب نیست. ولى براى آن که یقین پیدا کند از جاهائى که باید شسته شود چیزى باقى نمانده، واجب است مقدارى از آنها را هم بشوید و کسى که نمىدانسته باید این مقدار را بشوید، اگر نداند در وضوهائى که گرفته این مقدار را شسته یا نه، نمازهائى که خوانده صحیح است.
مسأله 249 ) باید صورت و دستها را از بالا به پائین شست و اگر از پائین به بالا بشوید، وضو باطل است.
مسأله 250 ) اگر دست را تر کند و به صورت و دستها بکشد، چنانچه ترى دست به قدرى باشد که به واسطه کشیدن دست، آب کمى بر آنها جارى شود، کافیست.
مسأله 251 ) بعد از شستن صورت باید دست راست و بعد از آن دست چپ را از آرنج تا سر انگشتها بشوید.
مسأله 252 ) براى آن که یقین کند آرنج را کاملاً شسته، باید مقدارى بالاتر از آرنج را هم بشوید.
مسأله 253 ) کسى که پیش از شستن صورت دستهاى خود را تا مُچ شسته، در موقع وضو باید تا سر انگشتان را بشوید و اگر فقط تا مُچ را بشوید وضوى او باطل است.
مسأله 254 ) در وضو شستن صورت و دستها مرتبه اول واجب و مرتبه دوم جایز و بیشتر از آن حرام مىباشد و این که کدام شستن، اول یا دوم یا سوم است، مربوط به شستن تمام دست و صورت همراه با قصد وضو مىباشد. پس اگر به قصد وضو دو بار بهطور کامل شست، شستن بعدى حرام است و اگر به قصد وضو چند بار آب بریزد هر موقع به تمام دست و صورت رسید، یک مرتبه حساب مىشود و مازاد برآن، مرتبه بعد به حساب مىآید هرچند قصد مرتبه اول داشته باشد.
مسأله 255 ) بعد از شستن هر دو دست باید جلوى سر را با ترى آب وضو که در دست مانده، مسح کند و احتیاط واجب آنست که با کف دست راست مسح نماید و مسح را از بالا به پائین انجام دهد.
مسأله 256 ) یک قسمت از چهار قسمت سر که مقابل پیشانى است، جاى مسح مىباشد و هر جاى این قسمت را مسح کند کافى است و بنابراحتیاط از پهنا به اندازه پهناى سه انگشت بسته مسح نماید و احتیاط مستحب آنست که از درازا به اندازه درازاى یک انگشت مسح نماید.
مسأله 257 ) لازم نیست مسح سر بر پوست آن باشد، بلکه بر موى جلوى سر هم صحیح است. ولى کسى که موى جلوى سر او به اندازهاى بلند است که اگر مثلاً شانه کند، به صورتش مىریزد، باید قسمتى از موها را که پس از شانه کردن در جلو سر قرار مىگیرد، مسح کند یا فرق سر را باز کرده پوست سر را مسح نماید واگر موهائى را که به صورت مىریزد یا به جاهاى دیگر سر مىرسد جلوى سر جمع کند و بر آنها مسح نماید یا بر موى جاهاى دیگر سر، که جلوى آن آمده مسح کند، باطل است.
مسأله 258 ) بعد از مسح سر باید با ترى آب وضو که در دست مانده روى پاها را از سر یکى از انگشتها تا برآمدگى روى پا مسح کند و احتیاط واجب آن است که تا مَفصل را هم مسح نماید و پاى راست را با دست راست و پاى چپ را با دست چپ مسح نماید.
مسأله 259 ) پهناى مسح پا به هر اندازه باشد، کافى است. ولى بهتر آنست که به اندازه پهناى سه انگشت بسته مسح نماید و بهتر از آن مسح تمام روى پا است.
مسأله 260 ) احتیاط واجب آنست که در مسح پا دست را بر سر انگشتها بگذارد و بعد به پشت پا بکشد، نه آن که تمام دست را روى پا بگذارد و کمى بکشد.
مسأله 261 ) در مسح سر و روى پا باید دست را روى آنها بکشد و اگر دست را نگه دارد و سر یا پا را به آن بکشد، وضو باطل است. ولى اگر موقعى که دست را مىکشد سر یا پا مختصرى حرکت کند، اشکال ندارد.
مسأله 262 ) جاى مسح باید خشک باشد و اگر به قدرى تر باشد که رطوبت کف دست به آن اثر نکند، مسح باطل است. ولى اگر ترى آن به مقدرى کم باشد که رطوبتى که بعد از مسح در آن دیده شود، بگویند از ترى کف دست است، اشکال ندارد.
مسأله 263 ) اگر براى مسح، رطوبتى در کف دست نمانده باشد، نمىتواند دست را با آب خارج تر کند، بلکه باید از اعضاء دیگر وضو رطوبت بگیرد و با آن مسح نماید.
مسأله 264 ) اگر رطوبت کف دست فقط به اندازه مسح سر باشد، سر را با همان رطوبت مسح کند و براى مسح پاها از اعضاء دیگر وضو رطوبت بگیرد.
مسأله 265 ) مسح کردن از روى جوراب و کفش باطل است، ولى اگر بواسطه سرماى شدید یا ترس از دزد و درنده و مانند اینها، نتواند کفش یا جوراب را بیرون آورد، مسح کردن بر آنها اشکال ندارد و اگر روى کفش نجس باشد، باید چیز پاکى بر آن بیندازد و بر آن چیز مسح کند و احتیاط واجب آنست که تیمم هم بنماید.
مسأله 266 ) اگر روى پا نجس باشد و نتواند براى مسح، آن را آب بکشد باید تیمم نماید.